NON FICTION

Ο αγνός εραστής του Ντέιβιντ Πλαντ Μια εξομολόγηση

ντουλάπα
© dimitri_c

«Ο πατέρας σου καταγόταν από μια αρχαία ελληνική πόλη που βρισκόταν στη Μαύρη Θάλασσα, το αρχαίο όνομα της οποίας ήταν Απολλωνία, σήμερα όμως φέρει την ονομασία Σωζόπολη και ανήκει στη Βουλγαρία. Ο παππούς σου είχε έναν στόλο από πλοία και το μεγαλύτερο σπίτι σε όλη την πόλη. Έστειλε τους γιους του να μορφωθούν στο εξωτερικό, στο Βερολίνο και στο Παρίσι, και τον πατέρα σου στο ΜΙΤ, στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης, όπου σπούδασε πολιτικός μηχανικός και αρχιτέκτονας. Ποτέ δεν γύρισε στη Βουλγαρία ο πατέρας σου, αλλά ο πατέρας του αρνιόταν να αφήσει τη Σωζόπολη και να έρθει στην Ελλάδα.»

Ο αγνός εραστής του Ντέιβιντ Πλαντ Μια εξομολόγηση
Μετάφραση-σημειώσεις-επίμετρο: Ηλίας Μαγκλίνης
Σελ. 137
Εκδόσεις Εστίας
Φωτογραφία Εξωφύλλου: Stephen Spender
Σχεδιασμός Εξωφύλλου: Φωκίων Κοπανάρης

Κάπως έτσι ξεκινάει η συγκλονιστική, σπαρακτική εξομολόγηση του συγγραφέα Nτέιβιντ Πλαντ για τον επί σαράντα χρόνια σύντροφό του, Νίκο Στάγκο. Η δευτεροπρόσωπη αφήγηση, λειτουργεί εξαιρετικά στα χέρια του συγγραφέα και εξυπηρετεί απόλυτα αυτό που στην πρώτη σελίδα μοιάζει με εξομολόγηση στο νεκρό εραστή, αλλά στη συνέχεια μετατρέπεται σε διάλογο μαζί του. Η απουσία του συντρόφου δίνει σιγά σιγά τη θέση της στην παρουσία του και ο λόγος του συγγραφέα από αποστασιοποιημένος και κάπως ψυχρός στην αρχή του βιβλίου (όταν μας μιλάει για τον Νίκο Στάγκο, πριν τη γνωριμία του με αυτόν) μετουσιώνεται, γεμίζει με συναισθήματα, με πόνο, αγάπη, χαρά, ζήλεια, γίνεται ζωή και ζωντανεύει τρόπον τινά τον νεκρό, αγνό εραστή του.

«Θα κατάφερνα ποτέ να κατανοήσω την ελληνικότητά σου; Και δεν εννοώ τα κιτρινισμένα μάρμαρα, ούτε τα τζιτζίκια μέσα στα κυπαρίσσια, ούτε καν την αστραφτερή γαλάζια θάλασσα, αφού τίποτε απ’ όλα αυτά, που εσύ τα απέρριπτες ως γραφικά, δεν σε όριζε ως Έλληνα.

Για να αισθάνεσαι ότι η ζωή μας στο σπίτι ήταν πλήρης, είχες ανάγκη από: ελαιόλαδο, ελιές, λεμόνια, σταφύλια και τσάι του βουνού, φασκόμηλο.

Για να μάθω ελληνικά, για να διεισδύσω στη γλώσσα σου, στις σκέψεις και τα αισθήματά σου, στην ιστορία σου, ξεκίνησα με ό,τι πιο βασικό υπάρχει σε κάθε γλώσσα, σε κάθε σκέψη, σε κάθε αίσθημα, σε κάθε ιστορία: σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ».

θάλασσα
© aarg

Η αφήγηση ξεκινάει από την οικογένεια του Νίκου Στάγκου. Μαθαίνουμε για την καταγωγή του, τα δύσκολα παιδικά του χρόνια στη δικτατορία του Μεταξά, τη γερμανική κατοχή, τις σπουδές του στην Αμερική, τη γνωριμία τους στο Λονδίνο του 1960, οπότε και εφεξής θα παρέμεναν μαζί μέχρι το τέλος του Νίκου Στάγκου το 2004.

Ο Πλαντ μάς συστήνει με το βιβλίο αυτό τον έρωτα και σύντροφο της ζωής του, έναν Έλληνα που αποφάσισε να εγκαταλήψει τη χώρα του, για να ζήσει στο Λονδίνο. Αν και άγνωστος στη χώρα μας, ο Νίκος Στάγκος διέπρεψε στο Λονδίνο, όντας ένας από τους καλύτερους και πιο γνωστούς επιμελητές εκδόσεων. Δούλεψε για τους εκδοτικούς οίκους Penguin και Thames & Hudson. Σύστησε στο βρετανικό κοινό ποιητές και συγγραφείς, όπως τον Ρίτσο και τον Άσμπερι, ενώ συναναστρεφόταν τον Όντεν, τον Ράνσιμαν, τον Εμπειρίκο, τον Βαλαωρίτη και τον Ταχτσή. Ήταν και ο ίδιος ποιητής και μαθαίνουμε ότι θα κυκλοφορήσει σύντομα ποιητική συλλογή του (παλαιότερα είχαν κυκλοφορήσει ποιήματά του από τον Κέδρο). Μέσα από την αφήγηση γινόμαστε, επίσης, και μάρτυρες της gay ζωής του Λονδίνου του 1960.

Παρά το μεγάλο ενδιαφέρον που έχει η κοινή τους ζωή (κυρίως) στο Λονδίνο, τη Λούκα της Ιταλίας, την Πάρο και τη Νέα Υόρκη, τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για τον συγγραφέα από τον άνθρωπο που λάτρεψε, ερωτεύτηκε και αγάπησε. Αυτό ακριβώς υπερτερεί στην κατάθεση ψυχής που κάνει ο Πλαντ με το βιβλίο του αυτό και είναι αυτό που θα κάνει τελικά ακόμα και τον Φίλιπ Ρόθ να πει ότι είναι «Ένας εξοντωτικός, τολμηρός, προσωπικός θρήνος».

«Ταξιδεύαμε στον Νότο ξεκινώντας από το σπίτι μας στο Λονδίνο, περνούσαμε μέσα από τη Γαλλία, διανυκτερεύοντας σε επαρχιακές πόλεις – και σε τι κωμοπόλεις κάναμε έρωτα!- για να συνεχίσουμε προς τη Λιγουρία και μετά να μπούμε στην Τοσκάνη, και από τη βόρεια Ιταλία παίρναμε το φέρι από την Ανκόνα, περνούσαμε στην Ήπειρο, στην Ηγουμενίτσα, και από εκεί συνεχίζαμε για τη νότιο Ελλάδα. Η Αγγλία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ελλάδα, οι χώρες που ενώνονταν στις γλώσσες μας, και στην αγάπη μας, διότι σε κάθε μία από αυτές τις γλώσσες – ω, ναι, ξανά και ξανά!- κάναμε έρωτα. Αφήναμε παντού τα ίχνη του έρωτά μας, σημαδεύαμε περιοχές, μετατρέποντας τα πάντα στη δική μας Ενωμένη Ευρώπη».

Μετά το θάνατο του συντρόφου του, ο συγγραφέας θα αγοράσει ένα διαμέρισμα στα Εξάρχεια, για να περνάει περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα και να φροντίζει τον τάφο του, όπως μας πληροφορεί στο επίμετρο ο Ηλίας Μαγκλίνης (ο οποίος -θα πρέπει να υπογραμμιστεί- έχει κάνει εξαιρετική μετάφραση).

Ο διάλογος του συγγραφέα με το Νίκο Στάγκο συνεχίζεται. Πλέον ο Πλαντ προσπαθεί να ζήσει με αντικείμενα το

υ εραστή του, όπως μια μπούκλα από τα μαλλιά του, αλλά κυρίως με αντικείμενα καινούργια, που δεν συνδέονται με κανέναν τρόπο με τον Νίκο και αυτό του προκαλεί λύπη, μια βαθιά, επώδυνη λύπη.

Ο «Αγνός Εραστής» είναι το υπέροχο χρονικό δύο ζωών που βιώθηκαν ως μία. Μία αγνή ζωή.

«Όλα όσα ανήκουν στη μετά από εσένα ζωή μου, όλα όσα εσύ αδυνατείς να δεις, όλα αυτά για μένα είναι τόσο απόλυτα ξεκομμένα από κάθε διασύνδεση: ένα νέο φλιτζάνι, ένα ζευγάρι γάντια, ένα βιβλίο. Ζω, αν είμαι όντως ζωντανός, μια μετα-ζωή, κάπου μέσα σ’ έναν ασαφή Άδη, όχι των νεκρών αλλά των στερημένων, όπου όλα όσα έχει κανείς -ακόμα και τα ρούχα, τα παπούτσια του-μοιάζουν με κατάλοιπο σκέψης που δεν της μέλλεται να έχει καμία διάρκεια.

Όλα όσα αποκτώ τώρα νιώθω ότι βρίσκονται έξω από τη ζωή μου, καθώς η ζωή μου είναι ένα με εσένα πεθαμένο, έτσι δεν έχω ιδέα σε ποιον ανήκουν όλα αυτά. Όχι σε μένα.

Πολύ πέρα από τη στεναχώρια που δεν είσαι τώρα εδώ, μαζί μου – τόσο πολύ πέρα από τη στεναχώρια αυτή, που αδυνατώ πια να φανταστώ τη ζωή που ζήσαμε μαζί- η απουσία σου έχει γίνει για μένα εμμονή. Τι είναι αυτή η εμμονή με την απουσία, ώστε ν’ αδυνατώ να φανταστώ μια παρουσία;».

Ο «Αγνός Εραστής» είναι το υπέροχο χρονικό δύο ζωών που βιώθηκαν ως μία. Μία αγνή ζωή.

αγρός
© planet Mitch aunger

David PlanteΟ συγγραφέας

O -πολύ γνωστός στις ΗΠΑ και τον Καναδά- γαλλοκαναδός Ντέιβιντ Πλαντ (David Robert Plante) έχει γράψει 21 βιβλία και έχει τιμηθεί με πλήθος βραβείων (Henfield Fellow, University of East Anglia, 1975, British Arts Council Grant, 1977, Guggenheim Fellowship, 1983, American Academy and Institute of Arts and Letters Award, 1983). Συνεργαζόταν με τα περιοδικά «The New Yorker» και «Τhe Paris Review», ενώ δίδασκε δημιουργική γραφή στο πανεπιστήμιο Columbia. Ήταν υποψήφιος για το «National Book Award», ενώ από τα πιο διάσημα βιβλία του είναι η τριλογία «The Family» (1978), «The Country» (1980) και «The Woods» (1982).

Έγραψαν για το βιβλίο:

  1. http://www.tovima.gr/vimagazino/interviews/article/?aid=615526
  2. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=432736
  3. http://www.athensvoice.gr/the-paper/article/498/%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B9%CE%BD%CF%8C-%CE%B1%CF%80%CF%8C%CE%B3%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CE%BD%CF%84%CE%AD%CE%B9%CE%B2%CE%B9%CE%BD%CF%84-%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84
  4. http://www.kathimerini.gr/323361/article/politismos/arxeio-politismoy/nikos-stagkos-o-poihths-ths-texnhs
  5. http://www.lifo.gr/team/selides/48853
  6. http://www.efsyn.gr/arthro/i-myhia-exomologisi-os-viografia
  7. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2009/09/09/AR2009090902299.html