ΔΙΗΓΗΜΑ

Η αθανασία των σκύλων του Κώστα Μαυρουδή

μαύρος σκύλος
© Freddie Marriage

«Ο σκύλος, κύριε, είναι αθάνατος! Δεν είναι δική μου η σκέψις. Το έχει γράψει ένας Γάλλος συγγραφεύς του περρασμένου αιώνος. Πεθαίνουν μόνον εκείνοι που το γνωρίζουν…Ο Ερμής δεν έχει συνείδηση, αγνοεί το τέλος, όπως το δάσος δεν γνωρίζει τίποτε για το πριονιστήριο. Μακαριότητα. Έζησε και πεθαίνει χωρίς να υποψιάζεται την απουσία του, χωρίς να ξέρει τίποτε για το χρόνο. Σκέπτομαι ότι, όποτε χρειαστεί, θα υποβάλω σε ευθανασία μιαν ανύποπτη, δηλαδή μιαν αθάνατη ύπαρξη».

Η αθανασία των σκύλων του Κώστα Μαυρουδή
Εκδόσεις Πόλις
Μακέτα εξωφύλλου: Μαρία Τσουμαχίδου
Σελ. 212

Τα 69 αδαμάντινα μικρά αφηγήματα που περιέχονται στη συλλογή αυτή του Κώστα Μαυρουδή εντυπωσιάζουν με τη γλώσσα, την οπτική, το εύρημα του σκύλου, που αποτελεί και τον συνδετικό τους δεσμό, και τον φιλοσοφικό τους στοχασμό, ενώ χαράσσονται κατευθείαν στην καρδιά του αναγνώστη και τον συντροφεύουν για μέρες. Η υπαινικτικότητα, η νοσταλγία και η μελαγχολία διατρέχουν το σύνολο των διηγημάτων-μπονζάι. Δεν χρειάζεται καν να αναφέρουμε ότι ένας συγγραφέας και ποιητής σαν τον Κώστα Μαυρουδή δεν θα έπεφτε σε μελοδραματισμούς και εύκολους συναισθηματισμούς. Χειρίζεται το υλικό του με τέτοια μαεστρία που την επικίνδυνη εκείνη στιγμή που νομίζεις ότι σε κάποιες από τις ιστορίες θα πέσει στην παγίδα αυτή, είτε κόβεται η ιστορία, είτε επιστρατεύεται το χιούμορ και απογειώνεται το κείμενο. Σαν ποιητής επίσης δεν θα ήταν δυνατόν ο λόγος του να μην είναι λυρικός, ποιητικός, μουσικός, ενώ παράλληλα καμιά λέξη δεν φαίνεται να περισσεύει στα δουλεμένα -στον μέγιστο δυνατό βαθμό- αυτά διηγήματα.

Οι οπτικές αλλάζουν ανά διήγημα, οι μεταφορές πλούσιες και απολύτως επιτυχημένες, ενώ αυτό που παραμένει στο κέντρο όλων των διηγημάτων είναι πάντα ο σκύλος, είτε φωτίζεται στο κέντρο της αφήγησης, είτε βρίσκεται σαν σκιά στο περιθώριό της. Με έναν μαγικό τρόπο ωστόσο και στη μία και στην άλλη περίπτωση αποτελεί τον αδιαμφισβήτητο πρωταγωνιστή. Ο συγγραφέας αντλεί το υλικό του από τη ζωή του, από την Ιστορία, από τον κινηματογράφο, από τη μουσική, από τη γλυπτική και φυσικά από τη λογοτεχνία. Οι διακειμενικές αναφορές είναι πολλές και δένουν αρμονικά με το κείμενο της κάθε ιστορίας. Διαβάζουμε λοιπόν για την Παναγία των Παρισίων του Ουγκώ, για το Κόκκινο και το Μαύρο του Σταντάλ, για τον Γατόπαρδο του Τζουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, για την Οδύσσεια και τον Άργο και τον Δεκαπενταετή πλοίαρχο του Ιουλίου Βερν. Στις σελίδες του παρελαύνουν  επίσης σκυλιά που βρίσκονται σε πίνακες του Γκωγκέν, του Βελάσκεθ, του Τουλούζ Λωτρέκ και του Τζακομέτι.

κουτάβι
© André Spieker

Παραθέτω ένα μόνο απόσπασμα από την έκτη ιστορία. Η ιστορία αυτή μας μιλάει για τον κινηματογράφο, για τα μαγικά ταξίδια που κάνει κανείς στο σινεμά και την κάπως ενοχλητική απότομη προσγείωση στην πραγματικότητα, όταν ανοίγουν οι βελούδινες κουρτίνες απότομα και σε βγάζουν από το όνειρο που μόλις βίωσες. Μία από τις πιο όμορφες ιστορίες του βιβλίου που διάβασα και ξαναδιάβασα.

ο μοναδικός σκύλος της κάθε ιστορίας… διδάσκει τρόπον τινά τον ιδιοκτήτη του με την αφοσίωση, την πίστη του σ’ αυτόν, την ανιδιοτελή του αγάπη και την μακαριότητα της έλλειψης γνώσης του θανάτου, την πρόγευση ήδη από αυτή τη ζωή της αιωνιότητας.

«…η οθόνη ήταν η γενναιόδωρη προκαταβολή ενός μελλοντικού κόσμου, πάντα έτσι ήταν η οθόνη και πάντα έτσι ήταν στα διαλείμματα, καμιά συνάφεια με τους περαστικούς, εκτός από εκείνο το σαββατόβραδο που διέκρινα στο βάθος του δρόμου τον πατέρα μου, μοναχικό όπως πάντα, με κανονικό βάδισμα, ούτε ταχύ ούτε αργό, (που πήγαινε, άραγε;) με τον μπερέ, τα γάντια του και το δερμάτινο λουρί, κρατούσε την Ήρα, την Ήρα μας, που βάδιζε ήρεμη, γυάλιζε το μαύρο κοντό της τρίχωμα απ’ τα φώτα, γυάλιζε και το οδόστρωμα (είχε βρέξει όσο εμείς ήμασταν στη Ρώμη), εκείνη κοντά του με το ίδιο βήμα, ευτυχισμένη στην υποταγή της και, για πρώτη φορά -για μια και μοναδική φορά-, βλέποντάς τους ένιωσα μέριμνα για το δρόμο, έκλεισαν οι κουρτίνες και η τεράστια πόρτα, δεν είχε ξαναγίνει να με αφορά η άλλη πλευρά, περαστικοί και θεατής ανήκαμε στον ίδιο τόπο, η πριγκίπισσα άρχισε να ενδιαφέρεται για τον ρεπόρτερ Γκρέγκορι Πεκ, η Ρώμη ήταν χαρούμενη, πνιγμένη από κομψότητα και ιστορία, οι μόνες παρουσίες της ζωής μου, έξω, πήγαιναν κάπου, δεν ήξερα που, και παρ’ ότι βυθισμένος στο αισθηματικό παραμύθι του Γουίλιαμ Γουάιλερ, με αφορούσε, με αφορούσε πού πήγαιναν».

Παρά το γεγονός ότι μια πρώτη ανάγνωση των διηγημάτων δείχνει ότι ο σκύλος χρησιμοποιείται ως εύρημα για να μιλήσει ο συγγραφέας για τον άνθρωπο, αισθάνθηκα προσωπικά ότι ο μοναδικός σκύλος της κάθε ιστορίας, η Ήρα, ο Άργος, ο Οθέλλος, η Έμμα, η Αριάδνη, ο Κυριάκος, ο Ονορέ, ο Γανυμήδης, ο Ερμής, ο Λέων, ο Μπεντικό, η Πάμελα όχι μόνο δεν “χρησιμοποιείται” για να μιλήσει ο Κώστας Μαυρουδής για τις συγγραφικές του εμμονές, αλλά είτε βαδίζει πλάι είτε πίσω από τον άνθρωπο, πάντα προπορεύεται και διδάσκει τρόπον τινά τον ιδιοκτήτη του με την αφοσίωση, την πίστη του σ’ αυτόν, την ανιδιοτελή του αγάπη και την μακαριότητα της έλλειψης γνώσης του θανάτου, την πρόγευση ήδη από αυτή τη ζωή της αιωνιότητας.

kostas mavroudis
Κώστας Μαυρουδής

Ο συγγραφέας

Γεννημένος στην Τήνο το 1948, ο Κώστας Μαυρουδής έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Λόγοι δύο (1973), Ποίηση (Τραμ, 1978), Το δάνειο του χρόνου (Κέδρος, 1989, 1990), Επίσκεψη σε γέροντα με άνοια (Κέδρος, 2001), Τέσσερις εποχές (Κέδρος, 2010). Πέραν της ποίησης έχει ασχοληθεί και με την πεζογραφία έχοντας εκδώσει τα εξής έργα: Με εισιτήριο επιστροφής (Εστία, 1983, β΄έκδοση, Πλέθρον, 1999), Οι κουρτίνες του Γκαριμπάλντι (Νεφέλη, 2000), Στενογραφία (Κέδρος, 2006), Η ζωή με εχθρούς (Δελφίνι, 1998, Μελάνι, 2008). Από το 1978 εκδίδει ένα από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά περιοδικά,Το Δέντρο.

Έγραψαν για το βιβλίο

  1. http://varelaki.blogspot.gr/2014/09/k-h.html
  2. http://librofilo.blogspot.gr/2014/10/blog-post.html
  3. http://www.kathimerini.gr/764180/article/politismos/vivlio/enas-skylos-temnei-thn-istoria
  4. http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=574896
  5. http://www.bookpress.gr/kritikes/pezografia/mavroudis-i-athanasia-ton-skulon
  6. https://pandoxeio.com/2014/02/20/mavroudis2/
  7. http://www.tovima.gr/books-ideas/article/?aid=550886
  8. http://www.lifo.gr/guide/cultureblogs/bookblog/39418
  9. http://lexima.gr/lxm/read-1819.html
  10. http://archive.efsyn.gr/?p=155377