Το καλό με τα graphic novels είναι ότι διαβάζονται και από αυτούς που δεν διαβάζουν λογοτεχνία και σίγουρα αποτελούν ιδανικά αναγνώσματα για τη μετάβαση σ’ αυτήν. Εκτός, όμως, από «γέφυρα» που μπορεί να οδηγήσει σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο, το ίδιο το graphic novel είναι πια από μόνο του ένα είδος, στο οποίο οφείλουμε να δώσουμε τη δέουσα σημασία (μακριά από τις μουχλιασμένες εκείνες αντιλήψεις που το χαρακτήριζαν «αμερικανιά»). Οι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι εκδίδουν πια graphic novels που έκαναν μεγάλη επιτυχία στο εξωτερικό, αλλά και πρωτότυπες ιστορίες Ελλήνων δημιουργών που δεν έχουν σε τίποτα να ζηλέψουν από τις δουλειές συναδέλφων τους.
Κείμενο και εικόνα σε πλήρη αρμονία, υψηλή αισθητική, ιστορίες φανταστικές και πραγματικές, ατμόσφαιρα και αγωνία. Αυτά είναι τα συστατικά, από τα οποία είναι φτιαγμένα τα έξι graphic novels που ξεχώρισα φέτος. Όλα τους ένα κι ένα.
1. ΓΡΑ – ΓΡΟΥ των Τ. Ζαφειριάδη, Γ. Παλαβού, Θ. Πέτρου
Για τους Βορειοελλαδίτες το Γρα-Γρου ήταν ένα θρυλικό εστιατόριο. Έστεκε στην παλιά εθνική οδό Βέροιας – Κοζάνης για δεκαετίες, έξω από το χωριό Καστανιά στο Βέρμιο και ήταν απαραίτητος σταθμός για τους ταξιδιώτες. Στη συνέχεια, όταν φτιάχτηκε η Εγνατία, γκρεμίστηκε. Έμεινε όμως στο μυαλό και την καρδιά όλων όσοι πέρασαν από αυτό και στάθηκαν για να ξεκουραστούν από τις στροφές του Βερμίου. Αυτό το εστιατόριο λοιπόν είναι το κέντρο του πολύ ατμοσφαιρικού και «σιωπηλού» graphic novel (οι διάλογοι είναι ελάχιστοι, ίσα-ίσα για να δώσουν σε συνδυασμό με την εικόνα την απαραίτητη ατμόσφαιρα). Τα λόγια των ηρώων είναι να σα υπαινίσσονται συνεχώς πράγματα ανείπωτα, σα να κρύβουν πολύ περισσότερα από όσα μπορούν να πουν και να ακούσουν οι επισκέπτες και οι ελάχιστοι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής. Το Γρα-Γρου, μια γέφυρα που οδηγεί στο άγνωστο και οι ήρωες που έρχονται (;) αντιμέτωποι με τα φαντάσματα που δημιουργούν, συνοδευόμενα από πρωτότυπη μουσική που γράφτηκε για συνοδεύσει το graphic novel δημιουργούν ένα εξαιρετικό έργο, που διαβάζεται και ξαναδιαβάζεται, αφού τα νοήματά του μόνο φανερά δεν είναι.
2. Πρόσφυγες των Όουεν Κόλφερ, Άντριου Ντόνκιν, Τζοβάννι Ριγκάνο
Ο Ίμπο είναι ένα φανταστικό πρόσωπο. Φυσικά θα μπορούσε να είναι αληθινό. Χιλιάδες Ίμπο έρχονται στην Ευρώπη (και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια) αναζητώντας το αυτονόητο για όλους: να ζήσουν μια καλύτερη ζωή. Ο δωδεκάχρονος λοιπόν Ίμπο είναι σχεδόν μόνος του στο χωριό του, αφού οι γονείς του έχουν πεθάνει και μένει με τον αλκοολικό του θείο. Η αδερφή του βρίσκεται ήδη στην Ευρώπη, ενώ ο αδερφός του πήγε να τη βρει. Ο Ίμπο όταν συνειδητοποιεί ότι έφυγε και ο αδερφός του τον ακολουθεί στη Ναγκαντέζ της Νιγηρίας. Αφού τον βρει τον αδερφό του (διασχίζοντας με τους γνωστούς μεσάζοντες τη Σαχάρα) ο σκοπός του είναι να περάσει στην Ιταλία με φουσκωτό, ώστε να ενωθεί όλη η οικογένεια ξανά . Αυτή την πορεία ακολουθούμε, με εναλλαγές στο πριν και το τώρα, όπου το πριν είναι η διαδρομή από το χωριό του στη Ναγκαντέζ και το τώρα είναι το ταξίδι του Ίμπο με ένα σάπιο φουσκωτό. Επίκαιρο, συγκινητικό, σκληρό, συγκλονιστικό, ανθρώπινο και απολύτως αναγκαίο να διαβαστεί από όλους, μικρούς και μεγάλους, γιατί δείχνει με τον τρόπο που η λογοτεχνία μόνο μπορεί συνεπικουρούμενη εν προκειμένω με το εκπληκτικό σκίτσο του Τζοβάννι Ριγκάνο αυτά που περνάνε αυτοί οι άνθρωποι απλά για να ζήσουν. Για όλες τις ηλικίες φυσικά.
3. Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές της Agatha Christie (Βenjamin von Eckartsberg, Chaiko)
Άλλο ένα ατμοσφαιρικό graphic novel, μεταφορά του πολύ γνωστού βιβλίου της αξεπέραστης Agatha Christie. Η ιστορία γνωστή. Την έχουμε δει στην μικρή και μεγάλη οθόνη, την έχουμε διαβάσει και εξαιτίας της έχουμε θαυμάσει την ευφυία αυτής της συγγραφέως. Παρ’ όλα αυτά και παρά το γεγονός ότι όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε τί έχει συμβεί στη συγκεκριμένη υπόθεση, είναι τόσο καλό το graphic novel που σε κάνει και πάλι να περνάς τις σελίδες με αγωνία (και άλλες φορές να γυρνάς πίσω, για να ξαναδείς το όμορφο σκίτσο). Eυτυχώς το μουστάκι του αγαπημένου Πουαρό είναι μικρότερο από του Κένεθ Μπράνα στη φετινή -καλή- ταινία.
4. ΑGATHA – The real life of Agatha Christie των Anne Martinetti, Guillaume Lebeau, Alexandre Franc
Kαι μετά το Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές, περνάμε σε ένα graphic novel για την ίδια τη ζωή της Agatha· μια ζωή που δεν έχει σε τίποτα να ζηλέψει τις μυθιστορηματικές ζωές των ηρώων της. Πράγματι, αυτή η γυναίκα πέρασε πολλά και έκανε πολλά, ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο και μας χάρισε αξεπέραστα βιβλία που διαβάζονται και θα διαβάζονται. Γραμμένο με πολύ χιούμορ και τρυφερότητα, με τους βασικούς ήρωες της Agatha να συνομιλούν μαζί της καθ’ όλη τη διάρκεια του βιβλίου, το graphic novel αυτό αποτέλεσε μία πολύ ευχάριστη έκπληξη που μας μυεί με μοναδικό τρόπο στα μυστικά αυτού μιας γυναίκας που κατάφερε να τη διαβάσουν δύο δισεκατομμύρια (!) άνθρωποι.
5. To ημερολόγιο της Άννας Φρανκ των Άρι Φόλμαν, Νταβίντ Πολόνσκυ
Άλλη μία συγκλονιστική, αληθινή ιστορία που γίνεται graphic novel ή μάλλον καλύτερα graphic diary. Είτε γνωρίζετε την Άννα Φρανκ, είτε όχι, αυτό το graphic novel αξίζει να το διαβάσετε, για να θυμηθείτε ή για να μάθετε για το μοναδικό αυτό κορίτσι που έγραφε στο ημερολόγιό της με εκπληκτική ωριμότητα τις σκέψεις της για τη ζωή της, την οικογένειά της και τις θηριωδίες του ναζιστικού καθεστώτος. Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ έμελλε να γίνει ένα από τα πιο ισχυρά κείμενα κατά του ολοκληρωτισμού και να κάνει τη μικρή συγγραφέα του γνωστή στα πέρατα της οικουμένης ως σύμβολο του αγώνα για τη ζωή, ως σύμβολο για αισιοδοξία και δύναμη εκεί που όλα μοιάζουν να καταρρέουν. Και ήταν μόλις 13 χρόνων! Διαβάστε αυτό το υπέροχο graphic diary (ήδη μεταφρασμένο σε 40 γλώσσες) και -κυρίως- διαβάστε το στα παιδιά σας. Είναι απολύτως επίκαιρο σήμερα, αφού όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δυστυχώς, όπως σε όλη την Ευρώπη διαπιστώνουμε, όλο και περισσότεροι ανεγκέφαλοι εξακολουθούν να αγνοούν την Ιστορία και να στηρίζουν πολιτικά μορφώματα που η ιδεολογία τους αιματοκύλισε τον κόσμο. Must-read!
6. Άννα Φρανκ – Ένα κόμικ – βιογραφία των Σιντ Γιάκομπσον, Έρνι Κόλον
Αν και δε στερείται χιούμορ, το Άννα Φρανκ με το πιο στιβαρό και σοβαρό σκίτσο, είναι στην πραγματικότητα η βιογραφία της συγγραφέως του «Ημερολογίου» μέχρι το τέλος της ζωής της στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Διάβασα τυχαία πρώτα αυτό και μετά το «Ημερολόγιο» και με αυτή τη σειρά σάς προτείνω να τα διαβάσετε. Φυσικά και αυτό περιέχει μέρη του «Ημερολογίου», ωστόσο το ένα είναι εντελώς διαφορετικό απ’ το άλλο. Εν προκειμένω καταγράφεται και απεικονίζεται μοναδικά η ζωή της Άννας στην «Κρυψώνα», στο διαμέρισμα αυτό όπου κρυβόταν με την οικογένειά της και οικογενειακούς φίλους για δύο χρόνια στο Άμστερνταμ, μέχρι που ένας καταδότης αποκάλυψε την κρυψώνα τους. Και έτσι η Άννα και το Ημερολόγιό της περνούν στην Ιστορία.
Όποιο ή όποια από τα παραπάνω graphic novels κι αν επιλέξετε, να είστε σίγουροι ότι θα επισκεφθείτε ξανά το βιβλιοπωλείο, για να τα δωρίσετε σε αγαπημένους σας. Σας συνιστώ, λοιπόν, να το κάνετε απ’ την αρχή, για να γλιτώσετε τον κόπο!
Kαλά Χριστούγεννα!
