Τα πλούτη μας της Kaouther Adimi

«Μόλις φτάσετε στο Αλγέρι, θα πρέπει να πάρετε τους ανηφορικούς δρόμους, να τους ανεβείτε και μετά να τους κατεβείτε. Θα πέσετε στην Ντιντούς Μουράντ με τα αμέτρητα σοκάκια να την κόβουν κάθετα σαν εκατοντάδες ιστορίες, δυο βήματα από μια γέφυρα που τη μοιράζονται αυτόχειρες και ερωτευμένοι. Κατεβείτε κι άλλο, απομακρυνθείτε από τα καφενεία και τα μπιστρό, τα μαγαζιά που πουλάνε ρούχα, τις αγορές

φρούτων και λαχανικών, γρήγορα, συνεχίστε χωρίς να σταματήσετε, στρίψτε αριστερά, χαμογελάστε στον γέρο ανθοπώλη, γείρτε για λίγο την πλάτη σας πάνω σ’ έναν εκατόχρονο φοίνικα, μην πιστέψετε τον αστυφύλακα που θα σας πει ότι απαγορεύεται, τρέξτε πίσω από μια καρδερίνα μαζί με ένα τσούρμο πιτσιρίκια, και καταλήξτε στην πλατεία Εμίρ Αμπντελκαντέρ.»

Τα πλούτη μας της Kaouther Adimi
Μετάφραση: Έφη Κορομηλά
Εξώφυλλο: Σχέδιο από την εικονογράφηση του Jacques Ferrandez για το βιβλίο «Le premier homme d’après Albert Camus».

Το όμορφο εξώφυλλο με την εικονογράφηση του Jacques Ferrandez ήδη σου έχει «μιλήσει» και σε καλεί οπωσδήποτε να πιάσεις στα χέρια σου το βιβλίο της Adimi. Διαβάζοντας το πρώτο κεφάλαιο (δύο φορές το διάβασα, όπως και το τελευταίο) είσαι ήδη πεπεισμένος ότι το λογοτεχνικό σου ταξίδι στο Αλγέρι και στη ζωή του Εντμόν Σαρλό με ξεναγό την Adimi θα σου μείνει αξέχαστο. Και έτσι ακριβώς είναι!

Ο βασικός ήρωας του βιβλίου, ο Εντμόν Σαρλό, είναι ο άνθρωπος που επιχείρησε να μεταμορφώσει το λογοτεχνικό τοπίο του Αλγερίου σε ηλικία μόλις 21 χρονών, δημιουργώντας το βιβλιοπωλείο-δανειστική βιβλιοθήκη-εκδοτικό οίκο «Τα πλούτη μας» στο νούμερο 2Β της οδού Σαρράς (νυν οδός Χαμανί). Εκεί μάς προτρέπει η Adimi να κοντοσταθούμε, μπροστά σε μια βιτρίνα με την επιγραφή «Ένας άνθρωπος που διαβάζει αξίζει για δύο» και να αφιερώσουμε λίγο χρόνο σε ένα μικρό, κλειστό πια, βιβλιοπωλείο, «Μπροστά στην Ιστορία, τη μεγάλη, αυτήν που συγκλόνισε τον κόσμο, αλλά και τη μικρή, αυτήν ενός ανθρώπου του, του Εντμόν Σαρλό, που το 1936, στα είκοσι ένα του χρόνια, άνοιξε τη δανειστική βιβλιοθήκη “Τα Αληθινά Πλούτη”».

Το βιβλίο, μέσα από τις ιστορίες του Αμπνταλλά, τελευταίου υπαλλήλου του βιβλιοπωλείου, που πριν κλείσει οριστικά ήταν παράρτημα της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Αλγερίου, και του Ρυάντ, ενός νέου, πολιτικού μηχανικού, που δεν διαβάζει και που ο νέος ιδιοκτήτης του ακινήτου τού ανέθεσε να αδειάσει και να πετάξει το περιεχόμενο του καταστήματος (δηλαδή τα βιβλία!), για να λειτουργήσει ως μαγαζί που θα πουλούσε … λουκουμάδες, αλλά και μέσα από τα επινοημένα ημερολόγια του Εντμόν Σαρλό, μας μιλάει για τον τελευταίο και τη ζωή του, έναν άνθρωπο που ενάντια σε όλες τις πιθανότητες κατάφερε σε απολύτως αντίξοες συνθήκες και με πενιχρά μέσα, να δημιουργήσει έναν χώρο πολιτισμού και να μείνει στην ιστορία ως ο πρώτος εκδότης του Αλμπέρ Καμύ και άλλων μεγάλων συγγραφέων, όπως του Ζιντ και του Κασέλ, έναν άνθρωπο, που τόλμησε ήδη από τόσο νεαρή ηλικία να εκδώσει το συλλογικό θεατρικό έργο Εξέγερση στις Αστουρίες που είχαν απαγορεύσει οι αρχές του Αλγερίου.

«5 Μαΐου 1936.

Θα είναι βιβλιοθήκη, βιβλιοπωλείο, εκδοτικός οίκος· πάνω απ’ όλα, όμως, θα είναι ένας χώρος για τους φίλους που αγαπούν τη λογοτεχνία και τη Μεσόγειο. Δεν έχω προλάβει καλά καλά να εγκατασταθώ στον αριθμό 2Β, και είμαι ήδη πανευτυχής. Αρχίζω να γνωρίζω τους γείτονες, τους εμπόρους, τα γκαρσόνια των καφενείων. Είναι τα καινούργια πρόσωπα του σύμπαντός μου. Το θεατρικό έργο Εξέγερση στις Αστουρίες κυκλοφόρησε. Είχε αρχίσει να διαδίδεται ότι τα αρχικά ε.σ. σημαίνουν εκδόσεις Καμύ. Η πλάνη δεν θα διαρκέσει πολύ, της επιτρέπουμε όμως να υπάρχει και, κυρίως, καταφέρνουμε να πουλάμε αντίτυπα».

Με συνεχείς αναδρομές στην περίοδο του Μεσοπολέμου, στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δεκαετία του 60 παρακολουθούμε τις δυσκολίες αυτού του ανθρώπου, τον πόλεμο που του έκαναν οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι της Γαλλίας, όταν τόλμησε να ανοίξει εκδοτικό οίκο στο Παρίσι. Αναγκαζόταν μάλιστα να αγοράζει χαρτί για να εκτυπώσει βιβλία στη μαύρη αγορά με απολύτως δυσβάσταχτους οικονομικούς όρους, που τελικά τον οδήγησαν στην πτώχευση. Όταν δε μετακόμισε στο Αλγέρι και άνοιξε ξανά βιβλιοπωλείο, το «Rivage», η ακροδεξιά τρομοκρατική οργάνωση ΟΑS το ανατίναξε, ενώ δέκα μέρες μετά, στις 15 Σεπτεμβρίου 1961, και αφού το επισκεύασε, το ανατίναξαν ξανά, καταστρέφοντάς το ολοσχερώς. Όλα όμως τα παραπάνω είναι μικρά για τον Σαρλό μπροστά στην εγκατάλειψη από τους φίλους του.

κατεστραμμένα βιβλία — photo by Markus Clemens

«3 Ιουλίου 1961

Φήμες για τον Αμρούς. Μου είπαν ότι διαδίδει πολλές συκοφαντίες εις βάρος μου, φέρεται να έχει μιλήσει για ατασθαλίες και να εκμυστηρεύτηκε στον Πωλάν ότι ήμουν «ανέντιμος». Προσπαθώ να δώσω σε τούτους τους καλοθελητές να καταλάβουν ότι δεν μ’ ενδιαφέρουν αυτές οι φήμες. Ο Αμρούς ήταν φίλος. Τα υπόλοιπα δεν έχουν σημασία. Ήμασταν όλοι φίλοι, και οι Εκδόσεις Σαρλό ήταν ακριβώς αυτό».

Σε μια τόσο τεταμένη περίοδο της ιστορίας δεν θα μπορούσε να λείπει και ο πολιτικός σχολιασμός της Adimi. Ψυχρός, αποστασιοποιημένος, σοκαριστικός. Ο εμφύλιος πόλεμος στην Αλγερία, ο αγώνας της για την ανεξαρτησία, η χρησιμοποίησή της από τη Γαλλία κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (σχεδόν δεν της επετράπη να πανηγυρίσει για τη νίκη μαζί με τους Ευρωπαίους), ο ρατσισμός των Γάλλων για τους Αλγερινούς, η σφαγή του Σετίφ το 1954, αλλά και η μετέπειτα σφαγή των Αλγερινών διαδηλωτών στον Παρίσι από τη Γαλλική αστυνομία το 1961, μια απολύτως ντροπιαστική σελίδα στην ιστορία της σύγχρονης Γαλλίας.

H Adimi μάς δίνει ένα βιβλίο αισιόδοξο και ελπιδοφόρο, όπως αισιόδοξη και γεμάτη ελπίδα είναι η ίδια η περιπέτεια της γραφής και των ανθρώπων εκείνων, που αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή, για να την υπερασπιστούν στις πιο αντίξοες συνθήκες. Ένα βιβλίο για έναν σπουδαίο άνθρωπο, τον Εντμόν Σαρλό, που αγάπησε όσο τίποτα τα καλά βιβλία. Ένα βιβλίο για όσους αγαπούν τα βιβλία

Η διασημότερη φωτογραφία των σφαγών στο Παρίσι το 1961

«Επιθέσεις κατά των Αλγερινών στο Παρίσι. Στο Παρίσι! Το Παρίσι σκοτώνει με τη βοήθεια της αστυνομίας του Παπόν. Άγρια. Καταδίωξη στους δρόμους του Παρισιού. Μη χολοσκάτε: πετάξτε τους πάνω απ’ το παραπέτο, μέσα στον Σηκουάνα. Κορμιά τσακισμένα. Χτυπημένα με ρόπαλα και υποκόπανους. Κορμιά κρεμασμένα στο δάσος της Βενσέν. Ο Σηκουάνας γεμάτος πτώματα. Αποχαλινωμένο μίσος. Θόρυβος. Χάος. Κλομπ αστυνομικών πάνω σε σφιγμένα σώματα, σε ματωμένα κρανία, σε άοπλους. Σιωπή των Παριζιάνων. […]

Νύχτωσε. Παράθυρα ανοίγουν. Με το κεφάλι γεμάτο οργή, το σώμα εξουθενωμένο, αφήνουμε σπαρακτικά γιού-γιου. Ύστατο αντίο στους νεκρούς μας. […]

Πολλά χρόνια μετά, όταν οι παππούδες μας θα μας δουν να φεύγουμε από τη χώρα για να περάσουμε στην απέναντι ακτή, θα μας πουν να προσέχουμε. “Οι Γάλλοι είναι σκληροί”. Αλλά εμείς δεν θα καταλάβουμε, γιατί θα έχουμε ξεχάσει.»

Παραδόξως, το βιβλίο δεν είναι απαισιόδοξο. Παρά τις αντιξοότητες που συνάντησε στο διάβα του ο Σαρλό, παρά τα φοβερά ιστορικά γεγονότα που περιγράφονται και το ερωτηματικό που πλανάται για τη σημερινή Αλγερία, η Adimi μάς δίνει ένα βιβλίο αισιόδοξο και ελπιδοφόρο, όπως αισιόδοξη και γεμάτη ελπίδα είναι η ίδια η περιπέτεια της γραφής και των ανθρώπων εκείνων, που αφιέρωσαν όλη τους τη ζωή, για να την υπερασπιστούν στις πιο αντίξοες συνθήκες. Ένα βιβλίο για έναν σπουδαίο άνθρωπο, τον Εντμόν Σαρλό, που αγάπησε όσο τίποτα τα καλά βιβλία. Ένα βιβλίο για όσους αγαπούν τα βιβλία.

Η συγγραφέας:

Η Καουτέρ Αντιμή γεννήθηκε το 1986 στο Αλγέρι. Σπούδασε φιλολογία. Έχει δημοσιεύσει δύο ακόμα μυθιστορήματα και διηγήματα. Το μυθιστόρημα Τα πλούτη μας τιμήθηκε με το βραβείο Renaudot των μαθητών λυκείου, το βραβείο Prix de Style και το βραβείο Beur FM Méditerranée, και συμπεριλήφθηκε στις λίστες υποψηφιοτήτων για τα βραβεία Goncourt, Médicis, Renaudot και Interallié.

Η συγγραφέας:

Έγραψαν για το βιβλίο:

Μπορεί να σας ενδιαφέρει επίσης…