«Δώσαμε ραντεβού σ’ ένα καφέ της οδού Μερουλάνα, δύο βήματα από τη βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε. Ευτυχώς, δεν χρειάστηκε να της δώσω καμία εγγύηση. Το ότι δεν είχα σταθερή δουλειά, της το εξομολογήθηκα αμέσως.
“Eίμαι φιλόλογος”, της είπα, “αλλά βρίσκομαι σε αργία ”
“Σε άδεια εννοείται;”
“Όχι, περιμένω ν’αποφασίσουν από το σχολείο αν θα με προσλάβουν ή αν θα με απολύσουν οριστικά. Ψάχνω ένα μικρό διαμέρισμα που θα μπορώ να το χρησιμοποιώ και ως κατοικία και ως επαγγελματική στέγη κι έτσι βρήκα την αγγελία σας”.
“Και γιατί χρειάζεστε επαγγελματική στέγη; ”
“Πριν από δύο χρόνια γράφτηκα σε μαθήματα counseling και τώρα έχω προσθέσει κι αυτό το άχρηστο δίπλωμα στο βιογραφικό μου”
“Στα ιταλικά, παρακαλώ” διαμαρτυρήθηκε για να τη διακόψει ένας παροξυσμικός βήχας.
“Έχω δεχτεί προσφορές από κάποια κέντρα και συμβατικής και εναλλακτικής ιατρικής, αλλά θα προτιμούσα να δουλέψω μόνος μου ”
“Άρα είστε και γιατρός;”
Άρχισα να εκνευρίζομαι.
“Όχι, δυστυχώς”»
Βλέπεις το εκπληκτικό εξώφυλλο. Διαβάζεις και στην περίληψη τη λέξη «βιβλιοθεραπεία». Βιβλιοφιλικό μυστήριο με φόντο την αγαπημένη Ρώμη! Υπάρχει περίπτωση ν’ αντισταθείς; Όταν μάλιστα έχεις κάνει ψυχανάλυση, όπου η κάθε συνεδρία είχε ως αφορμή ένα λογοτεχνικό έργο; Αδύνατον! Η περιέργειά μου γι’ αυτό το βιβλίο είχε χτυπήσει κόκκινο, γιατί πραγματικά δεν έχω ξαναδιαβάσει βιβλίο, που να πραγματεύεται το θέμα της «βιβλιοθεραπείας», αν και στο μυθιστόρημα όλο αυτό γίνεται διαφορετικά από αυτό που βίωσα εγώ: στη δική μου περίπτωση η ψυχολόγος χρησιμοποίησε την αγάπη μου για την λογοτεχνία για να με «ξεκλειδώσει» και ούσα η ίδια βιβλιολάτρης, επέλεγε αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, των οποίων οι ήρωες είχαν ομοιότητες με εμένα και τα θέματα που τότε με ταλάνιζαν. Φυσικά δεν ήταν «θεραπεία», αλλά αφορμή που οδηγούσε σε συζήτηση, που και αυτή με τη σειρά της οδηγούσε στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Πάμε τώρα στο πρωτότυπο και απολαυστικό βιβλίο του Stassi.
Ο Βίντσε Κόρσο είναι ένας άνεργος φιλόλογος. Μοιάζει με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ, ακούει Ζακ Μπρελ και έχει μόλις χωρίσει με την κοπέλα του. Ζει στην υπέροχη Ρώμη. Η αγάπη του για τα βιβλία ξεκίνησε από τη μοναδική κληρονομιά του πατέρα του, ο οποίος εγκατέλειψε την οικογένειά του, αφήνοντας στο γιο που ποτέ δεν είδε τρία βιβλία. Ο Βίντσε, ρομαντικός και ευαίσθητος, στέλνει συνεχώς καρτ ποστάλ στον πατέρα που δεν γνώρισε ποτέ.
Το βιβλίο είναι μια επιστολή αγάπης του συγγραφέα για τη λογοτεχνία.
«Στο κάτω κάτω, η καρτ ποστάλ είναι το κατεξοχήν μυθιστορηματικό αντικείμενο. Όλοι μπορούν να τη διαβάσουν. Δεν είναι σφραγισμένη μέσα σε έναν φάκελο, περνάει από τα χέρια ταχυδρόμων και θυρωρών, κάνει στάση στα γραμματοκιβώτια των πολυκατοικιών εκτεθειμένη στα βλέμματα και προκαλεί την αμηχανία τόσο εκείνου που τη στέλνει όσο κι εκείνου που τη λαμβάνει. Αν και περιέχει προσωπικά μηνύματα, είναι σαν να μην έχει ποτέ έναν και μόνο παραλήπτη. Τα μυστικά της είναι εκτεθειμένα, τα εσώψυχά της εκ των πραγμάτων καταπατημένα.
Κάθε καρτ ποστάλ ενέχει κάτι το θρασύ και το παράτολμο μα και συγκινητικό, διότι δεν υπάρχει πιο τρωτό μέρος από έναν τόσο περιορισμένο χώρο. Ούτε και πιο λογοτεχνικό. Πρέπει όμως να είναι απελπισμένος κάποιος για να παραδίδει ανοχύρωτη τη φωνή του σε ένα ταχυδρομικό κουτί κι ύστερα σε μια ατέρμονη αλυσίδα αφίξεων και αναχωρήσεων, από την ταξινόμηση μέχρι το τέλος του ταξιδιού, αναμένοντας πότε θα φτάσουν οι λέξεις του στην ακριβή διεύθυνση. Αν υπάρχει ακριβής διεύθυνση.»
Ο ήρωας, έχοντας παρακολουθήσει κάποια σεμινάρια συμβουλευτικής ψυχολογίας και όντας λάτρης της λογοτεχνίας, αποφασίζει να παρέχει συμβουλές, βασιζόμενος σε βιβλία, που κατά τη γνώμη του μπορούν να «θεραπεύσουν» τους «ασθενείς» του. Οι πελάτες του ανήκουν αποκλειστικά στο γυναικείο φύλο και ενώ στην αρχή όλο το εγχείρημα μοιάζει να οδεύει στην καταστροφή, στην πορεία κάτι πάει να γίνει και η δουλειά αποδίδει καρπούς. Φυσικά από τις σελίδες του παρελαύνουν σπουδαία βιβλία, τα περισσότερα μεταφρασμένα στη χώρα μας, ενώ άλλα όχι. Δύο από αυτά που ευτυχώς βρήκα είναι το Oυέικφηλντ του Ναθάνιελ Χώθορν (Άγρα, Σειρά: Ο άτακτος λαγός), κατά γενική ομολογία το καλύτερο διήγημά του, και το -δυστυχώς εξαντλημένο- κορυφαίο έργο του Κάρλο Εμίλιο Γκράντα, Ο φρικτός κυκεώνας της οδούς Μερουλάνα, (Εκδόσεις Φόρμα), αναφορές στο οποίο βρίσκει κανείς σε όλο το βιβλίο. Ήμουν αρκετά τυχερός που το βρήκα σε ένα παλαιοπωλείο. Μακάρι να εκδοθεί ξανά γιατί είναι αριστούργημα!
Το ενδιαφέρον για τον αναγνώστη δεν σταματά εδώ. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί έξυπνα μια εξαφάνιση και μια ιστορία μυστηρίου (που κακά τα ψέματα πάντα γοητεύει). Μόλις λίγες μέρες λοιπόν από την εγκατάστασή του στο νέο του διαμέρισμα, εξαφανίζεται μυστηριωδώς η γειτόνισσά του, η κυρία Παρόντι και ο σύζυγός της κατηγορείται για φόνο. Ο Βίντσε κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο σπίτι της αγνοούμενης βρίσκει από τύχη μια λίστα με βιβλία της και πιστεύει ακράδαντα ότι τα βιβλία που αναφέρονται σ’ αυτήν αποτελούν ένα κρυπτογραφημένο μήνυμα που άφησε η κυρία Παρόντι σε όποιον ενδιαφερθεί να λύσει το μυστήριο της εξαφάνισής της. Από τα αναγνώσματα λοιπόν αυτά ξεκινάει ο ήρωας για ν’ ανακαλύψει τί απέγινε η κυρία Παρόντι. Ομολογώ ότι η λύση με εντυπωσίασε και είμαι πεπεισμένος ότι θα εντυπωσιάσει και εσάς.
Το βιβλίο είναι μια επιστολή αγάπης του συγγραφέα για τη λογοτεχνία. Πάρτε μολύβι και χαρτί και σημειώστε όλα τα βιβλία (και όλα τα τραγούδια) που αναφέρονται στο μυθιστόρημα. Μακάρι να υπάρξουν και άλλα βιβλία με αυτόν τον τόσο ιδιαίτερο και ανθρώπινο βιβλιοθεραπευτή – ντετέκτιβ! Όσον αφορά δε στην αξία της λογοτεχνίας, μπορεί να μην θεραπεύει, όπως το εννοεί ο ήρωας του βιβλίου, ωστόσο διαμορφώνει τις προσωπικότητές μας και μας βοηθάει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι από κάθε άποψη. Κλείνοντας, θυμίζω αυτό που είχε πει ο μεγάλος Φρόιντ:
«Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί».
Αν το πίστευε ο μεγάλος Φρόιντ, ποιοι είμαστε εμείς να το αρνηθούμε;
O συγγραφέας:
Ο Φάμπιο Στάσι (Ρώμη, 1962) είναι συγγραφέας, υπεύθυνος ιταλικής λογοτεχνίας σε γνωστό εκδοτικό οίκο της Ιταλίας και ταυτόχρονα εργάζεται σε μια πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Ρώμης. Πρωτοεμφανίστηκε στον συγγραφικό χώρο το 2006. Έχει γράψει επτά μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια αλλά και βιβλία για παιδιά. Το 2013 γνώρισε μεγάλη επιτυχία χάρη στο μυθιστόρημά του Ο τελευταίος χορός του Σαρλό, το οποίο μεταφράστηκε σε 19 χώρες, ενώ στην Ιταλία τιμήθηκε με έξι βραβεία μεταξύ των οποίων και το Premio Campiello. Το 2016 Η χαμένη αναγνώστρια κέρδισε το βραβείο Scerbanenco για το καλύτερο νουάρ μυθιστόρημα της χρονιάς.
Έγραψαν για το βιβλίο:
- https://www.athensvoice.gr/culture/book/459636_i-hameni-anagnostria-giati-na-diavaseis
- https://www.literature.gr/exafaniseis-kai-anazitiseis-grafei-i-sotiria-georganti-i-chameni-anagnostria-fabio-stassi/
- http://www.kathimerini.gr/980215/gallery/politismos/vivlio/h-logotexnia-ws-8erapeia-kai-ta3idi
- http://fractalart.gr/i-xameni-anagnwstria/
- http://www.ogdoo.gr/politismos/vivlio/i-xameni-anagnostria-tou-fabio-stassi
- https://potepotetinkiriaki.wordpress.com/2018/07/04/%CE%B7-%CF%87%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%8E%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1-fabio-stassi/
- https://passepartoutreading.wordpress.com/2018/09/02/i_xameni_anagnostria/
- http://www.womantoc.gr/life/article/mia-eksafanisi-polla-vivlia-kai-galliki-mousiki-to-nouar-mythistorima-pou-oloi-diavasan-fetos