ΔΙΗΓΗΜΑ

Ελέφαντας του Ρέιμοντ Κάρβερ

Photo-by-Pasi-Jormalainen-on-Unsplash
Photo-by-Pasi-Jormalainen-on-Unsplash

Υπήρξε ένας από τους κορυφαίους λογοτέχνες του 20ου αιώνα. Πολλοί κριτικοί λογοτεχνίας σε όλο τον κόσμο τον συγκρίνουν (και όχι άδικα) με τον Τσέχοφ. Τα διηγήματά του είναι μικρά αριστουργήματα, που τελειώνουν στο μυαλό του αναγνώστη και όχι στις σελίδες. Η ποίησή του επίσης συγκλονιστική. Είναι κρίμα που όταν πλέον αποφάσισε να περάσει και στη μεγάλη φόρμα και να γράψει το πρώτο του μυθιστόρημα άφησε την τελευταία του πνοή.

elephantas_book_cover
Mετάφραση/Επίμετρο: Τρισεύγενη Παπαϊωάνου Σχεδιασμός εξωφύλλου: Γιώργος Παναρετάκης Φωτογραφία εξωφύλλου: Sandra Cunnigham/Trevillion Images Εκδόσεις Μεταίχμιο

Ο λόγος φυσικά για τον Ρέιμοντ Κάρβερ, έναν συγγραφέα που ασχολήθηκε με τον ανθρώπινο πόνο, τις αδυναμίες, τις φοβίες, τα πάθη των απλών καθημερινών ανθρώπων, που (σχεδόν) πάντα στα διηγήματά του τους πνίγουν, τους αποτελειώνουν. Και λέω «σχεδόν», γιατί στην εξαιρετική αυτή συλλογή των επτά διηγημάτων της συλλογής Ελέφαντας άρχισε κάπως να αχνοφαίνεται η ελπίδα, ένα μικρό φωτάκι στο βάθος, μια δεύτερη ίσως ευκαιρία για τους ήρωές του, που σίγουρα είχε να κάνει και με το γεγονός ότι είχε βρει και ο ίδιος την ευτυχία δίπλα στη νέα του σύντροφο, ενώ πλέον το αλκοόλ είχε βγει οριστικά από τη ζωή του.

Photo-by-Ross-Sneddon-on-Unsplash
Photo-by-Ross-Sneddon-on-Unsplash

Τα έξι από τα επτά διηγήματα του τόμου έχουν κοινή θεματική. Το τελευταίο, που είναι συμπτωματικά και το τελευταίο που έγραψε ο συγγραφέας, μιλάει για τις τελευταίες στιγμές του Τσέχοφ.

«Με πάει λοιπόν μέχρι την πόρτα, που όλη αυτή την ώρα είχε μείνει ανοιχτή. Την πόρτα απ’ όπου έμπαινε μέσα σήμερα το πρωί φως, καθαρός αέρας και το μακρινό βουητό του δρόμου, μόνο που εμείς δεν δίναμε σημασία. Κοιτάζω έξω και βλέπω, Χριστέ μου, ένα ολόλευκο φεγγάρι κρεμασμένο στον πρωινό ουρανό. Δεν θυμάμαι να έχω ξαναδεί τόσο εντυπωσιακό θέαμα στη ζωή μου. Αλλά φοβάμαι να το σχολιάσω. Ναι, φοβάμαι. Δεν ξέρω τι μπορεί να συμβεί. Μπορεί ακόμα και να με πάρουν τα κλάματα. Μπορεί να μην καταλάβω λέξη απ’ αυτά που θα πω.»

Το παραπάνω απόσπασμα είναι από το διήγημα με τον τίτλο Οικειότητα, το οποίο λάτρεψα. Ήθελα πολύ να παραθέσω την τελευταία σ-υ-γ-κ-λ-ο-ν-ι-σ-τ-ι-κ-ή παράγραφο, αλλά δεν θέλω να χαλάσω την έκπληξη του αναγνώστη. Διαβάστε προσεκτικά το παραπάνω απόσπασμα και μπορείτε εύκολα να αντιληφθείτε την ιδιοφυία, το ταλέντο αυτού του συγγραφέα: η ανοιχτή πόρτα, το φως και ο φρέσκος αέρας, το βουητό της ζωής που οι πρώην εραστές δεν είχαν αντιληφθεί και ξαφνικά, στον πρωινό ουρανό, ο ήρωας παρατηρεί το φεγγάρι, ένα ολόλευκο φεγγάρι. Ενώ είναι μέρα, ο ήλιος μεσουρανεί, ο ήρωας βλέπει το φεγγάρι. Και κάπου εκεί στο τέλος, στην τελευταία τέλεια πραγματικά παράγραφο του διηγήματος, έρχεται ο τυφώνας Κάρβερ να μας πει σε τρεις αράδες όσα δεν μας είπε στις προηγούμενες σελίδες και όσα θα μας απασχολήσουν αφού κλείσουμε το βιβλίο, για τα ματαιωμένα όνειρα, τις αποτυχίες, της άλλες εναλλακτικές που από επιλογή δεν έκαναν οι ήρωές του.

Photo-by-Phil-Hearing-on-Unsplash
Photo-by-Phil-Hearing-on-Unsplash

Αποστασιοποιημένη πρωτοπρόσωπη γραφή του, απλές, λιτές, κοφτές προτάσεις, ήρωες κατεστραμμένοι μικροαστοί, άνεργοι, αλκοολικοί, πνιγμένοι στα χρέη, και η κάθε λέξη να είναι ακριβώς εκεί που πρέπει. Μια αίσθηση ότι αν αλλάξεις μια λέξη θα καταρρεύσει το οικοδόμημα. Μια αίσθηση ότι ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να είχε πει αυτά που λένε οι ήρωές του στους εκπληκτικούς διαλόγους των διηγημάτων του.

Εξαιρετική η μετάφραση της Τρισεύγενης Παπαϊωάννου και υπέροχο το εξώφυλλο του βιβλίου.

Ξεφυλλίστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου:

http://flip.metaixmio.gr/apospasmata/ELEFANTAS/index.html

Ρέιμοντ Κάρβερ

Ο συγγραφέας

Γεννήθηκε το 1938 στο Όρεγκον των ΗΠΑ. Το 1983 του απονέμεται το βραβείο Μίλντρεντ και Χάρολντ Στράους από την Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Γραμμάτων, ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφορεί η συλλογή διηγημάτων του Ο καθεδρικός ναός, η οποία ήταν υποψήφια για το βραβείο Πούλιτζερ. Πεθαίνει τον Αύγουστο του 1988. Τα βιβλία του κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, ενώ η ποιητική του συλλογή Δωμάτια όπου οι άνθρωποι ουρλιάζουν και πληγώνουν ο ένας τον άλλον από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη.

Έγραψαν για το βιβλίο: