ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Ποτέ και Πουθενά του Neil Gaiman

Γέφυρα στο Λονδίνο
Photo by Sandra Mode

«Η νύχτα, πριν πάει στο Λονδίνο, δεν ήταν διασκεδαστική για τον Ρίτσαρντ Μέιχιου. Το βράδυ είχε αρχίσει μια χαρά: είχε διαβάσει τις αποχαιρετιστήριες κάρτες, τον είχαν αγκαλιάσει αρκετές νεαρές κυρίες από τον φιλικό του κύκλο, κυρίες που δεν θα τις έλεγες άσχημες, είχε ακούσει τις συνηθισμένες προειδοποιήσεις για τους κινδύνους και τις παγίδες του Λονδίνου, είχε χαρεί με την άσπρη ομπρέλα που είχα πάνω της τον χάρτη του λονδρέζικου μετρό, που οι φίλοι του είχαν μαζέψει λεφτά και το είχαν αγοράσει·
[…]

Ποτέ και Πουθενά του Neil Gaiman
Eκδόσεις Ίκαρος
Σελ. 466

Είχε τέσσερις μέρες που έτρεχε, παλεύοντας να βγει απ’ αυτόν τον λαβύρινθο των τούνελ και των διαδρόμων. Πεινούσε κι ήταν ξεθεωμένη, τόση κούραση δεν την αντέχει ένα κορμί, και δυσκολευόταν ολοένα και περισσότερο με τις πόρτες, με το ζόρι τις άνοιγε. Μετά από τέσσερις μέρες τρέξιμο βρήκε μια κρυψώνα, ένα μικρό λαγούμι στην πέτρα, κάτω από τον κόσμο, όπου ήταν ασφαλής-τουλάχιστον αυτό ήλπιζε, αυτό παρακαλούσε από μέσα της. Κι επιτέλους κοιμήθηκε».

Οι πιο κουραστικές μέρες στο γραφείο τελειώνουν -σχεδόν- πάντα με μια βόλτα στην ήσυχη (λόγω ώρας) Βασιλίσσης Σοφίας. Πολλές φορές ακούω μουσική, παρατηρώντας τα φωτισμένα κτίρια, ενώ τις περισσότερες σκέφτομαι ιστορίες που διάβασα. Πιο σπάνια σκέφτομαι τις δικές μου ιστορίες, που σχεδόν πάντα ξεκινούν με μια πόρτα που ανοίγει στο πουθενά. Έτσι, εκεί που προσπαθώ ν’ αποφύγω σκέψεις για δικόγραφα και συμβάσεις, φαντάζομαι μια πόρτα να εμφανίζεται ξαφνικά και μέσα απ’ αυτήν να μεταφέρομαι σε μία άλλη, πιο μαγική και σκοτεινή Αθήνα. Το «Ποτέ και Πουθενά» λοιπόν αποτέλεσε ιδανικό ανάγνωσμα, αφού αυτό ακριβώς έπαθε ο Ρίτσαρντ Μέιχιου, στο σαφώς πιο μυθιστορηματικό, ντικενσιανό Λονδίνο!

Ο Ρίτσαρντ είναι ένας απολύτως συνηθισμένος άνθρωπος, ένα στέλεχος επιχείρησης, που ζει και εργάζεται στο Λονδίνο. Είναι ένας από εκείνους τους τύπους για τους οποίους θεωρείς ότι τίποτα μα τίποτα το περίεργο δε θα μπορούσε να συμβεί στην τακτοποιημένη τους καθημερινότητα. Ένα βράδυ, πηγαίνοντας (αναγκαστικά) για φαγητό με την (απολύτως υστερική και εκνευριστική) αρραβωνιαστικιά του, συναντά μια κοπέλα πληγωμένη, που κανείς δεν προσέχει πλην του Ρίτσαρντ. Ο Ρίτσαρντ σταματάει, η αρραβωνιαστικιά του παθαίνει one more time υστερία και τον απειλεί με χωρισμό σε περίπτωση που τολμήσει να βοηθήσει την κοπέλα που αιμορραγεί. Ο Ρίτσαρντ κόντρα σε αυτό που περίμενες (και που περίμενε και η τρελή αρραβωνιαστικιά) κάνει αυτό ακριβώς που του λέει η καρδιά του: βοηθάει την κοπέλα, που τη λένε Ντορ, και η ζωή του αλλάζει δραματικά.

Οδός στο Λονδίνο
Photo by Brunel Johnson

Από τη νύχτα εκείνη ο Ρίτσαρντ γίνεται αόρατος στους συναδέλφους, τους φίλους ακόμα και την (πρώην πλέον) κοπέλα του. Θα τον δουν και θα του δώσουν σημασία μόνο αν ο ίδιος τους μιλήσει, αλλά και πάλι θα τον ξεχάσουν. Από τη νύχτα εκείνη ο Ρίτσαρντ είναι λες και δεν υπάρχει στον δικό μας κόσμο, στο Εδώ και Τώρα. Μέχρι και το σπίτι όπου έμενε νοικιάστηκε σε άλλους χωρίς καν να ερωτηθεί, αφού για τον ιδιοκτήτη του σπιτιού μάλλον δεν υπήρξε ποτέ! Φοβισμένος και ανήσυχος ψάχνει να βρει την κοπέλα που είχε βοηθήσει, αφού θεωρεί ότι κατά κάποιο τρόπο συνδέεται με τη νέα του αυτή δυσάρεστη και σκιώδη πραγματικότητα. Στην προσπάθειά του να τη βρει θα περάσει σε έναν άλλο σκοτεινό κόσμο, στον οποίο ισχύουν άλλοι κανόνες. Είναι σα να πέφτει από κάποια σχισμή στον υπόγειο κόσμο του Ποτέ και Πουθενά, σε ένα Λονδίνο κάτω από το Λονδίνο γεμάτο σήραγγες, σκοτεινά τούνελ, βικτωριανή ομίχλη, σπίτια με δωμάτια που βρίσκονται χιλιόμετρα μακριά το ένα από το άλλο, αλλά που ενώνονται με πόρτες, ένα κόσμο στον οποίο συνυπάρχουν εκπεσόντες Άγγελοι που κερνούν κρασί από την Ατλαντίδα, δολοφόνοι και απατεώνες, ποντίκια που διαφεντεύουν ανθρώπους, ζώα που μιλούν, μοναχοί που κρατούν καλά φυλαγμένα μυστικά και γέφυρες, κάτω από τις οποίες κυλούν τεράστια ποτάμια.

κυλιόμενες σκάλες μετρό
Photo by Mavis CW

Το Ποτέ και Πουθενά είναι ένα παραμύθι για μεγάλα παιδιά. Είναι ένα βιβλίο που θλίβεσαι όταν τελειώνει, γιατί και εσύ αναγνώστη, όπως ακριβώς ο Ρίτσαρντ, δεν επιθυμείς να βγεις από το Ποτέ και Πουθενά και να επιστρέψεις στο Εδώ και Τώρα.

«Αναρωτήθηκε πού βρίσκονταν. Δεν ήταν ακριβώς υπόνομος. Υπόγεια σήραγγα για τα καλώδια του τηλεφώνου ίσως. Ή για πολύ μικρά τρένα. Ή…για κάτι άλλο. Συνειδητοποίησε ότι δεν ήξερε και πολλά για ό,τι υπήρχε κάτω από τους δρόμους του Λονδίνου. […] Ήταν πρωί (Πώς και ήταν πρωί; ρώτησε μια φωνούλα στο πίσω μέρος του μυαλού του. Αφού κόντευε να νυχτώσει όταν μπήκε στο στενό, πριν από…πόσο ήταν; πριν από μια ώρα;) και κρατιόταν από τα σίδερα μιας μεταλλικής σκάλας, η οποία ανέβαινε στον εξωτερικό τοίχο ενός πανύψηλου κτιρίου (μα λίγα δευτερόλεπτα νωρίτερα ανέβαινε αυτά τα ίδια σκαλιά και ήταν μέσα στη γη, σωστά; σ’ ένα υπόγειο τούνελ) και κάτω από τα πόδια του έβλεπε…

Το Λονδίνο.

Μικροσκοπικά αυτοκίνητα. Μικροσκοπικά λεωφορεία και ταξί. Μικροσκοπικά κτίρια. Δέντρα. Φορτηγά μινιατούρες. Και μικρά μικρούτσικα ανθρωπάκια».

Εκτός από τον Ρίτσαρντ και τη Ντορ, θα θυμάστε για καιρό και τους υπόλοιπους ήρωες του βιβλίου όπως (κυρίως) τον μαρκήσιο Ντε Καραμπάς, τον κύριο Κρουπ και τον κύριο Βάντεμαρ, τη Σέρπαντάιν (μία από τις Επτά Αδελφές), τη Χάντερ, τον Άγγελο Ίσλινγκτον και ένα σωρό ακόμα χαρακτήρες με μεγαλύτερη ή μικρότερη σημασία στην εξέλιξη της σκοτεινής και πανέμορφης αυτής ιστορίας ενός εξαιρετικού συγγραφέα που απογείωσε με αυτό το βιβλίο το urban fantasy και έκανε ήρωες ανθρώπους, που καθημερινά προσπερνάμε χωρίς να τους δίνουμε καμία σημασία. Αυτούς τους ανθρώπους κάνει, λοιπόν, πρωταγωνιστές ο συγγραφέας, θεωρώντας ότι ο κάθε ένας από αυτούς έχει να διηγηθεί μια ιστορία, που μικρή ή μεγάλη, σκοτεινή ή φωτεινή, περίπλοκη ή απλή είναι η δική του ιστορία και είναι γι’ αυτό και μόνο το λόγο σημαντική.

υπόγειος
Photo by Cyrus Lopes

Το «Ποτέ και Πουθενά» είναι ένα παραμύθι για μεγάλα παιδιά. Είναι ένα βιβλίο που θλίβεσαι όταν τελειώνει, γιατί και εσύ αναγνώστη, όπως ακριβώς ο Ρίτσαρντ, δεν επιθυμείς να βγεις από το Ποτέ και Πουθενά και να επιστρέψεις στο Εδώ και Τώρα. Συγχαρητήρια στον Ίκαρο που εξέδωσε ένα βιβλίο της λογοτεχνίας του φανταστικού στην υπέροχη ξένη σειρά του. Στην όμορφη έκδοση με το φανταστικό εξώφυλλο θα βρείτε πρόλογο του συγγραφέα καθώς και ένα διήγημα βγαλμένο απ’ τον κόσμο του Ποτέ και Πουθενά.

Neil-GaimanΟ συγγραφέας

Ο Neil Gaiman γεννήθηκε στο Χάμσαϊρ της Αγγλίας τo 1960. Έγινε γνωστός από το κόμικ «Τhe Sandman». Το «Ποτέ και πουθενά (Neverwhere)» μεταφέρθηκε στην μικρή οθόνη για το BBC. Στο σενάριο της εν λόγω σειράς βασίστηκε ο συγγραφέας για να γράψει το εν λόγω βιβλίο. Το βιβλίο του «Coraline: Το σπίτι στην ομίχλη», έγινε ταινία και ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων το 2010. Το «Stardust», απέσπασε το βραβείο για το Καλύτερο Μυθιστόρημα Φαντασίας του 1999, ενώ το «American Gods» (προβλήθηκε φέτος σε σειρά), είναι το μοναδικό βιβλίο στην ιστορία της λογοτεχνίας του φανταστικού που έχει αποσπάσει τα βραβεία Nebula, Hugo, Bram Stoker και Locus, και ήταν υποψήφιο για το World Fantasy Award. Στην Ελλάδα, εκτός από το «Ποτέ και Πουθενά» που κυκλοφορεί από τον Ίκαρο κυκλοφορούν και τα παρακάτω έργα του:

The Sandman: Αιώνιες νύχτες, Anubis
Ευτυχώς, ο μπαμπάς έφερε το γάλα, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Ο ωκεανός στο τέλος του δρόμου, SΕΛΙΝΙ
Marvel 1602, Anubis
Το βιβλίο του νεκροταφείου, Οξύ
Batman: Τι απέγινε ο σκοτεινός ιππότης;, Anubis
Θάνατος: Το τίμημα ζωής, Anubis
Οι γιοι της αράχνης, Οξύ
Eternals, Anubis
Αστερόσκονη, Κέδρος
Οι κυνηγοί των ονείρων, Οξύ
Το σπίτι στην ομίχλη, Οξύ
Ο πόλεμος των θεών, Οξύ
Don’t Panic, Παρά Πέντε
Μέσα στη νύχτα, Modern Times
Οι συλλέκτες, Modern Times
Αυταπάτες ονείρων, Modern Times
Η αναζήτηση, Modern Times
Ήχος και οργή, Modern Times
Ταξιδιώτες, Modern Times
Το κουκλόσπιτο, Modern Times
Πρελούδια και εφιάλτες, Modern Times
Καθάρματα, Κλειδάριθμος
Καλοί οιωνοί, SΕΛΙΝΙ
Έλρικ: Καταιγίδα, Helm
Θρύλοι, Anubis
The Sandman: Αιώνιες νύχτες, Anubis
Οι στάχτες της ψυχής μας, Οξύ
Ουράνια απειλή, Modern Times
Τα μονοπάτια της φρίκης, Modern Times
Αναζητώντας τη λύτρωση, Modern Times
Βίαιοι δρόμοι, Modern Times
Η προδοσία, Modern Times
Πύρινες πύλες, Modern Times

Έγραψαν για το βιβλίο:

  1. http://www.lifo.gr/articles/book_articles/142885
  2. http://dreamersandco.com/2017/04/pote-ke-pouthena-neil-gaiman/
  3. http://www.elculture.gr/blog/article/%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CF%82-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CF%8D%CF%82/
  4. http://popaganda.gr/neil-gaiman/
  5. http://diavazontas.blogspot.gr/2017/06/neverwhere-neil-gaiman.html5.
  6. http://www.kathimerini.gr/915474/article/politismos/vivlio/o-ypogeios-krymmenos-kosmos-toy-londinoy
  7. https://www.bookpress.gr/kritikes/xeni-pezografia/gaiman-neil-ikaros-pote-kai-pouthena
  8. http://diastixo.gr/kritikes/xenipezografia/7963-pote-kai-pouthena