Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι ζούμε ιστορικές στιγμές. Μέχρι να τελειώσει ο εγκλεισμός (που είμαι βέβαιος ότι θα γεννήσει σπουδαία λογοτεχνικά έργα) αυτό που σίγουρα διαθέτουμε είναι ο χρόνος. Η λογοτεχνία είναι ένα φάρμακο που μπορεί να μας βοηθήσει να βιώσουμε αυτή την πρωτοφανή κατάσταση διαφορετικά. Βιβλία που φοβόμασταν να αγγίξουμε λόγω έλλειψης χρόνου μάς περιμένουν υπομονετικά. Τώρα που τα πραγματικά ταξίδια έχουν για λίγο σταματήσει, ίσως είναι η κατάλληλη ώρα για να βυθιστούμε στους μεγάλους και σύγχρονους κλασικούς και να ταξιδέψουμε νοερά μαζί τους. Βάλτε ένα στοίχημα με τον εαυτό σας και διαβάστε ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Διαβάστε Μέλβιλ, Τολστόι, Ντοστογιέφσκι, Ντίκενς, Ουγκώ, Χόθορν, Θερβάντες, Β. Γκρόσμαν, Ναμπόκοφ. Ο κατάλογος μπορεί να συνεχιστεί για σελίδες φτάνοντας στους Μαν, Μπόρχες, Προυστ, Μούζιλ, Λίμα, Γουλφ, Μπόρχες, Μάρκες, Μισίμα, Tανιζάκι, Καβαμπάτα, Κάφκα, Ντελίλο, Κούντερα, Καζαντζάκη. Μπορείτε επίσης να επιστρέψετε σε ένα βιβλίο που αγαπήσατε πολύ. Ένα βιβλίο που σας έκανε να ξεχάσετε το χρόνο και τον χώρο. Το Κοντά στον ουρανό της Ραντ, που το διάβασα όταν ήμουν φοιτητής και Ο Χριστός ξανασταυρώνεται του Καζαντζάκη είναι τα δικά μου!
Μπορείτε πάλι να εντρυφήσετε στη θεωρία της λογοτεχνίας. Σε βιβλία σπουδαίων θεωρητικών που μας εκπαιδεύουν στο πώς να διαβάζουμε. Πώς; Ξεκλειδώνοντας τα μυστικά της λογοτεχνίας! Αυτό επιχειρούν να μας μάθουν τα βιβλία του σημερινού αφιερώματος. Βιβλία για τη θεωρία της λογοτεχνίας, που μας μυούν στη μαγεία της.
Εύχομαι σε εσάς, τις οικογένειες και τους φίλους σας καλή Ανάσταση. Θα είναι διαφορετικό αυτό το Πάσχα, αλλά θα είναι από αυτά που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ όσο ζούμε, αφού η αγάπη προς τους δικούς μας ανθρώπους είναι αυτή που μας κρατάει μακριά τους! Να είστε όλοι καλά, να μένετε σπίτι και να διαβάζετε!
Σχεδίαση εξωφύλλου: Τhe Birthdays Design
1. Τα μυστικά της λογοτεχνίας – Πώς να διαβάζετε τη λογοτεχνία σαν ειδικός του Τhomas C. Foster
O Forster, αξιοποιώντας πάνω από τριάντα χρόνια ακαδημαϊκής καριέρας, μας προσφέρει ένα βιβλίο χωρίς ίχνος ακαδημαϊσμού, απολαυστικό και διασκεδαστικό, αποδεικνύοντας πως και η θεωρία της λογοτεχνίας μπορεί να είναι εξίσου απολαυστική, όσο και η ίδια η λογοτεχνία. Γραμμένο με τη μορφή μαθημάτων, με προφορικότητα στο λόγο και ζωντάνια, ο συγγραφέας και καθηγητής εξετάζει λογοτεχνικά μοτίβα, συμβολισμούς και μύθους της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αποδεικνύοντάς μας για παράδειγμα πως ο μύθος της Περσεφόνης εμπεριέχει την αρχετυπική κατάκτηση της γνώσης της σεξουαλικότητας και του θανάτου, η Σιθ στην Αγαπημένη της Μόρισον τα εκατομμύρια σκλάβων που πέθαναν στην προσπάθειά τους για την ελευθερία. Ο συγγραφέας μας προτρέπει στο βιβλίο αυτό «Μη διαβάζετε με τα δικά σας μάτια». Όλη η ουσία του βιβλίου περικλείεται στην πρόταση αυτή.
2. Η λογοτεχνική θεωρία του Εικοστού Αιώνα – Ανθολόγιο κειμένων
Αρκετά απαιτητικό βιβλίο, αλλά απολύτως αναγκαίο για τους λάτρεις της λογοτεχνίας. Στο Ανθολόγιο αυτό ο Newton συγκεντρώνει κείμενα σπουδαίων θεωρητικών της λογοτεχνίας και μας μυεί μέσω θεμελιωδών κειμένων στον Ρωσικό Φορμαλισμό, τη Νέα Κριτική και την Ερμηνευτική, στα ρεύματα του Δομισμού και του Μεταδομισμού, της Ψυχανάλυσης, του Φεμινισμού. Ένα βιβλίο απαραίτητο για όποιον θέλει να κατανοήσει έννοιες και προβλήματα της θεωρίας της λογοτεχνίας.
Εισαγωγή – Επιμέλεια Δημήτρης Αρμαος
Εκδόσεις Gutenberg
3. Ο Δυτικός Κανόνας – Τα βιβλία και τα σχολεία των εποχών του Χάρολντ Μπλούμ
Το πιο γνωστό έργο του Μπλουμ είναι ο Δυτικός Κανόνας. Για τον Κανόνα του ο Μπλουμ κατηγορήθηκε ως «ρατσιστής και σεξιστής», θεωρήθηκε αιρετικός, υποστηρικτής των «νεκρών λευκών Αμερικανοευρωπαίων ανδρών». Ποιοι αλήθεια περιλαμβάνονται στον Κανόνα του; Μόνο 26 συγγραφείς είναι η απάντηση! Ιδού ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από τον ίδιο τον συγγραφέα για τον Κανόνα:
«Η πραγματική χρήση του Σέξπιρ ή του Θερβάντες, του Ομήρου ή του Δάντη, του Τσόσερ ή του Ραμπελέ, θα ήταν να μεγεθύνουμε την εκδίπλωση του εσώτερου εαυτού. Η εις βάθος ανάγνωση του Κανόνα δεν πρόκειται να κάνει κάποιον καλύτερο ή χειρότερο άνθρωπο, πιο χρήσιμο ή πιο επιζήμιο πολίτη. Ο διάλογος του νου με τον εαυτό δεν είναι πρωτίστως κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό που μπορεί να μας προσφέρει ο Δυτικός Κανόνας είναι η σωστή χρήση της μοναξιάς του καθενός μας, και η τελική μορφή αυτής της μοναξιάς είναι το συναπάντημα με το θνητό της ύπαρξής μας. Ο ΚΑΝΟΝΑΣ μάς είναι απαραίτητος γιατί είμαστε θνητοί και ερχόμαστε αργά στο πέρασμα του χρόνου. Ο χρόνος είναι ορισμένος και φτάνει σ’ ένα τέρμα, ενώ αυτά που μπορείς να διαβάσει είναι πάρα πολλά, περισσότερα από ποτέ. Αρχίζοντας από τον Γιαχβιστή και τον Όμηρο μέχρι τον Φρόιντ, τον Κάφκα και τον Μπέκετ είναι ένα ταξίδι τριών χιλιάδων χρόνων σχεδόν. Μια και το ταξίδι αυτό περνάει από λιμάνια παλιά και ατελείωτα σαν τον Δάντη, τον Τσόσερ, τον Μοντέν, τον Σέξπιρ και τον Τολστόι, που μας αποζημιώνουν με αναγνώσεις μιας ολόκληρης ζωής, αντιμετωπίζουμε το σοβαρό δίλημμα να αποκλείσουμε κάποιο άλλο έργο κάθε φορά που διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε κάτι. Ένας παμπάλαιος έλεγχος για την κανονικότητα ενός έργου παραμένει καθ’ όλα έγκυρος: αν ένα έργο δεν απαιτεί να ξαναδιαβαστεί, τότε είναι ακατάλληλο για τον Κανόνα.»
Εκδόσεις Αθήνα 2004 παραφερνάλια – τυπωθήτω
4. Πώς και γιατί διαβάζουμε του Xάρολντ Μπλουμ
Λιγότερο «απόλυτο» από τον Κανόνα του, στο βιβλίο αυτό ο Μπλουμ μάς μιλάει για βιβλία και συγγραφείς που αγαπά και μας προτρέπει να διαβάζουμε βιβλία για την αισθητική τους αξία.
«Τα διηγήματα του Τσέχωφ δεν είναι μόνο σπαρακτικά. Έχουν μια παράξενη δύναμη, κάπως σαν του Σαίξπηρ στο σημείο αυτό, να πείθουν τον αναγνώστη ή τον ακροατή πως κάποιες αλήθειες για τον εαυτό του, αλήθειες απόλυτα αυθεντικές και ουσιαστικές, εκδηλώνονται για πρώτη φορά προς όφελός του. Βέβαια τις αλήθειες αυτές δεν τις δημιούργησαν ούτε ο Σαίξπηρ ούτε ο Τσέχωφ. Μα δίχως τη βοήθεια του Σαίξπηρ και του Τσέχωφ, ίσως ποτέ να μην μπορούσαμε να δούμε αυτό που πραγματικά υπάρχει».